این شب‌ها بسیاری از مخاطبان تلویزیون تماشاگر سریالی متفاوت از شبکه دو سیما هستند. سریال «بچه مهندس» درامی اجتماعی و پر از خاطره است که داستان آن از دهه ۶۰ آغاز می‌شود و تا سال‌های آتی در دهه ۹۰ ادامه پیدا می‌کند. قصه «بچه مهندس» متأثر از رخدادهای تاریخی است و بسیاری از اتفاقات تلخ و شیرین این سال‌ها در آن گنجانده شده است. داستان سریال در تاریخ معاصر و در سه فاز کودکی، نوجوانی و جوانی شخصیت اصلی مطرح می‌شود که در سیر خط اصلی داستان اتفاقات مختلفی رخ می‌دهد. تهیه‌کنندگی این سریال بر عهده سعید سعدی بوده و سجاد ابوالحسنی، فیلمنامه آن را نوشته است. درباره سریال «بچه مهندس» با «علی غفاری» کارگردان این سریال که فیلم‌های «استرداد» و «ابوزینب» را در کارنامه کاری خود دارد، گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
■
آقای غفاری با وجود سال‌ها دوری از تلویزیون، تجربه ساخت سریال «بچه مهندس» چطور بود؟
من سال 75 سریال «سفر سرزمین ملائک» را برای تلویزیون ساختم و تعداد زیادی تله فیلم هم در کارنامه کاری‌ام دارم، اما مدت زیادی از تلویزیون فاصله گرفته بودم و درگیر کارهای سینمایی بودم. وقتی فیلمنامه «بچه مهندس» به دستم رسید، آن قدر جذاب بود که بعد ازسال‌ها تصمیم گرفتم دوباره به تلویزیون برگردم.
■
سریال‌های ماه رمضان شرایط خاص خودش را دارد و خیلی از نگاه‌ها را به خودش معطوف می‌کند. آیا از اینکه کار شما در این ماه پخش شد، راضی هستید؟
بله، ماه مبارک رمضان زمان خوبی برای دیده شدن سریال هاست چون مردم بیشتر مخاطب تلویزیون هستند، اما دلیل اصلی همکاری من با تلویزیون، سوژه نابی بود که برای اولین بار سریالی با موضوع یک بچه در پرورشگاه ساخته می‌شد و نمونه ایرانی این موضوع را ندیده بودم. از کار خیلی راضی هستم و تا کنون بازخورد خوبی داشته است.
■
قرار بود این سریال برای شبکه 5 تولید شود، چه شد که روی آنتن شبکه دو رفت؟
این سریال بیش از 60 قسمت می‌شود، ولی تصمیم مدیران صدا و سیما بود که این فاز اول سریال در ماه رمضان روی آنتن شبکه دو برود. البته تناسب موضوع که همدلی با بچه‌های بی سرپرست است با ایام ماه رمضان، اتفاق بدی نبود و از این جهت، زمان پخش با موضوع سریال مناسبت دارد.
■
محدودیت‌های پیش رو در این کار چه بود؟
مهم‌ترین چالش در ساخت سریال، بازی گرفتن از بچه‌ها بود. تعداد زیادی بچه که بازی گرفتن از آن‌ها، کار بسیار سختی بود، اما با وجود همه این سختی ها، تجربه بسیار شیرینی بود.
■
از بازی بازیگران سریال راضی بودید؟
چیدمان شخصیت‌ها یک هارمونی است که باید توجه داشت شخصیت‌ها درست از آب دربیایند. من از مجموع تیم بازیگری راضی بودم و معتقدم که انتخاب‌ها خوب بوده است. مهم‌ترین عاملی که باعث شده تماشاگر به این سریال اقبال نشان دهد، سوژه جذاب و بازی‌های خوب بازیگران بوده است بویژه بازی بچه‌ها که خیلی بکر بود.
■
آیا قبول دارید امروز ضعف فیلمنامه یکی از مشکلات پیش روی سریال‌سازی است؟
ببینید؛ اگر بخواهیم در مورد «بچه مهندس» صحبت کنیم، قضاوت کردن درباره این ماجرا کمی زود است چون فصل‌های مختلفی را در این سریال خواهید دید. بخش نوجوانی و جوانی جواد را در ادامه این کار شاهد خواهید بود. بنابراین الآن نمی‌توان در مورد فیلمنامه بچه مهندس قضاوت کرد، اما به طور کلی یکی از دغدغه‌های مدیران، فیلمسازان و مخاطبان، دغدغه فیلمنامه است. پیدا کردن موضوع ناب و جذاب و نمایشی کردن آن قدم اول است که باید محکم برداشته شود.
■
این سال‌ها شاهد بوده‌ایم که مردم کمتر به تماشای تلویزیون رغبت نشان داده‌اند، دلیل آن را ضعف برنامه سازی در صدا و سیما می‌دانید؟
دلیل اصلی فعالیت کم صدا و سیما برای عرضه کارهای نمایشی و داستانی است. به هر حال در چند سال اخیر آمار کارهای تلویزیون در تولیدات نمایشی، کمتر شده است در حالی که باید به مخاطب، کار خوب عرضه شود و با توجه به تعداد بالای شبکه‌های تلویزیونی، نیاز است که سریال و کارهای نمایشی به مخاطبان عرضه شود. وقتی محصولی نباشد، تماشاگر از تماشای تلویزیون فرار می‌کند. البته در یک سال اخیر حرکت هایی شده است و آمار تولیدات سازمان بالاتر رفته است، گویا دلیل کم کاری در سال‌های گذشته هم مشکلات مالی بوده که سازمان با آن روبه رو شده بود.
■
آیا کارگردانان حرفه‌ای و باتجربه برای ساخت کارهای نمایشی با تلویزیون همکاری خواهند کرد؟
اگر شرایط به لحاظ انتخاب موضوع و پرداخت کار مناسب باشد، بله. ضمن اینکه فیلمساز باید مستقل‌تر عمل کند و نگاه خودش را داشته باشد. اگر قرار باشد، محدودیت‌ها بالا برود و با فیلمسازان دستوری برخورد شود، طبیعتاً استقبال نمی‌کنند. وقتی فیلمساز بداند که در مورد انتخاب موضوع و اجرای کار، اختیار تام دارد، این همکاری تقویت می‌شود. شاید دلیل اصلی که فیلمسازان کمتر رغبت می‌کنند با صداوسیما همکاری کنند، همین دستورعمل‌ها و نظارت‌های پی‌درپی باشد که کارها را به آثاری بی خاصیت تبدیل می‌کند. البته در مورد «بچه مهندس» تا اینجا، چنین محدودیت‌هایی را نداشتیم و امیدوارم که در آینده هم نباشد.
■
در حال حاضر سریال در چه مرحله‌ای از ساخت قرار دارد؟
فاز کودکی جواد به پایان رسیده است و پخش آن تا پایان ماه رمضان ادامه دارد. نوجوانی و جوانی جواد هم در فاز دوم قرار دارد و تلاش می‌کنیم که فصل دوم را از پاییز، آماده پخش کنیم. فصل نوجوانی و جوانی جواد، داستان‌های جذابی دارد و امیدوارم با توجه به فاصله‌ای که در پخش می‌افتد، مخاطب پیگیر ادامه سریال باشد.
■
با توجه به وقفه زمانی که در پخش فصل اول و دوم رخ می‌دهد، نگران ریزش مخاطب در زمان پخش فصل دوم نیستید؟
به هرحال دوست داشتم که پشت سرهم پخش شود، ولی فصل دوم سریال، مقطع جدید سنی جواد است و این فاصله قابل قبول است بنابراین نگران ریزش مخاطب نیستم و امیدوارم که تماشاگر همچنان پیگیر سریال باشد.
■
چرا برای شروع داستان سراغ دهه 60 رفتید و قصه خود را در آن بستر روایت کردید؟
ساخت فیلم و سریال در مورد دهه 60 بسیار سخت است. با توجه به تغییر بسیاری از فضاها و لباس‌ها، کار واقعاً سخت بود، ولی همکاران من تلاش کردند که نمای خوبی از آن دهه را بازآرایی کنند. از کلیت کار راضی هستم.
■
نگران نبودید که مخاطبان از کارتان، سوتی لوکیشن بگیرند؟
ان شاءالله که سوتی نداشته باشیم. ضمن اینکه بازخوردهایی که از طرف مردم می‌گیریم، خیلی خوب است و امیدوارم این استقبال تا پایان فصل اول ادامه داشته باشد.
■
بعد از پایان پروژه بچه مهندس همکاری شما با تلویزیون ادامه خواهد داشت؟
بستگی به فیلمنامه دارد. اگر فیلمنامه خوبی به دستم برسد، چرا قبول نکنم.
■
طی اجرای پروژه در فیلمنامه هم تغییراتی صورت گرفت؟
این تغییرات اجتناب ناپذیر است و هر پروژه‌ای در مرحله اجرا، دستخوش تغییراتی می‌شود. در این پروژه هم تا حدی که حق کارگردان بود، تغییر صورت گرفت.
نظر شما